EEN GEVONDEN MENS, Campis, Assen

12 mei t/m 21 augustus 2022

Tentoonstelling van de kunstenaars:

Anjet Van Linge en George Meertens bij Campis, in Assen.

Openingstoespraak uitgesproken door Anikó Ouweneel op 12 juni 2022:

Er hangt hier een fijngevoelige sfeer, vindt u niet? Het valt mij altijd op hoe goede kunstwerken een eigen aanwezigheid hebben. Waar zou het aan liggen? Het is maar wat bewerkte steen en verf op doeken, toch – of niet? Wat gebeurt er dat we zo onder de indruk zijn en in de nabijheid van deze kunstwerken willen verblijven? Dat we maar steeds willen kijken en ons laten leiden in gedachten?

Ik ken het werk en de werkwijze van Anjet wat beter, wij hebben al eens samengewerkt. De schilderijen van George leer ik nu beter kennen. Het is wonderlijk hoe goed de werken bij elkaar passen. En dan denk ik niet alleen aan de kleuren en de vormen. Hun spiritualiteit is voornamelijk wat ze bindt.

Want de wereld om ons heen is snel en hard en biedt een wervelwind aan oppervlakkigheid. Hier vinden wij een aantal extreem abstracte en toch gelaagde, betekenisvolle kunstwerken die meer te bieden hebben dan alleen wat vermaak of een verrassinkje. Werken die inderdaad geboren zijn vanuit “verstilling, verdieping, ritme, herhaling, en vanuit een zoeken naar wie we zijn als mens” – zoals de kunstenaars zelf stellen. Met de titels geven ze een richting zodat de kijker makkelijker een deurtje naar betekenissen kan openen.

Om dit soort kunst te kunnen maken vraagt niet alleen een hoge mate van vakmanschap, maar ook een subtiele meditatieve manier van werken zodat de harts gesteldheid van de maker zichtbaar kan worden. Uiteindelijk valt ze dit toe als een geschenk, een openbaring, en dát maakt deze werken – naar mijn idee – zo waarachtig en bijzonder aanwezig.

Deze ruimte hier is omgetoverd tot een tijdelijke heilige ruimte, waar de intimiteit van de zoektochten en existentiële ontdekkingen van de kunstenaars geopenbaard worden.

Deze kunst kan heel dichtbij komen en vraagt om een innerlijke reactie. Harmonie, eenvoud, orde en waarachtigheid ontspannen de kijker, en tegelijkertijd wakkeren zij een eigen denk-creativiteit aan.

Ik ben verrast door de communicatie stromen die de werken teweegbrengen. Mijn associaties brengen mij verder in lagen van rust, van loslaten én een soort blijde verwachting van wat er nog komen gaat; dat het leven ondanks de moeilijkheden toch heel goed is en blijft. (…en in dit geval echt blijvend is; aangezien deze gevoelens soms in steen zijn gehakt.)

Ik moest bijvoorbeeld aan een oude Engelse hymne denken, het gaat over een bekend verhaal uit de Hebreeuwse bijbel, uit het boek van koningen. Dit verhaal gaat over de profeet Elija. Hij deed alles wat zijn God van hem vroeg, toch zag hij helemaal niets veranderen om hem heen. Dus voelde hij zich nutteloos en alleen, was ook nog met de dood bedreigd en op de vlucht. Hij was vol met vragen en zocht de aanwezigheid van God.

Hij bereikte de heilige berg, en daar begreep hij dat zijn wens in vervulling zou gaan, hij zou God gaan zien. Niet van aangezicht tot aangezicht, want zoiets kan een mens op aarde niet verdragen, maar – langslopend. En toen gebeurde er iets merkwaardigs. God was in aantocht: een wervelwind ging door de bergen en duwde grote stenen naar beneden, maar God was niet in de wind; na de wind een heftige aardbeving, maar God was niet in de aardbeving, en na de aardbeving vuur, maar God was niet in het vuur – en na het vuur een teder en stil gefluister.

Raar is dat, maar Elija wist meteen in zijn hart dat God niet te vinden is in de wervelwind, de aardbeving of het vuur. Maar toen hij deze zachte stem hoorde ging hij zich voorbereiden om zijn Schepper te ontmoeten. Hij bedekte zijn gezicht met zijn cape, trok zich terug in de grot van de berg en luisterde. En de stille stem kende hem bij naam en vroeg:

Zo, Elija, zeg mij maar, wat doe jij hier? …en toen begon het gesprek.

Dit is dus ook een verhaal van spiritueel minimalisme (zoals de kunstwerken in deze ruimte ook bestempeld zijn). Terwijl alle theatrale en dramatische uitingen mogelijk zijn om mensen te overtuigen van de intieme betrokkenheid van hun Schepper, kiest de Allerhoogste ervoor om het gesprek te beginnen met een vraag in het hart te fluisteren: Wat doe jij hier? Maar dan staat men al in Zijn aanwezigheid, en er is vaak een hele zoektocht vooraf gegaan.

In het geval van deze tentoonstelling zijn de kunstenaars vooruit gegaan in hun zoektocht en presenteren hun gevonden pareltjes. Een gevonden mens maakt blijkbaar dingen die verlichten – ook als ze van steen zijn. De kunst in de zalen weeft een zachte weefsel van menselijkheid, een aardse en hemelse tegenwoordigheid. Onzichtbaar, toch bijna tastbaar. Ik ervaar het als licht en hoopvol. Het geeft levensmoed.

Dus. Nu is het aan ons om de helende routine van kijken en luisteren en dan zien en begrijpen te beoefenen. Om stil te staan en te waarnemen, tijd en onverdeelde aandacht te schenken. Wat de werken naar boven brengen wordt voor iedereen anders, want iedereen kijkt door zijn of haar eigen verhaal heen.

Maar in het proces kán het gebeuren dat je de zachte stem hoort, je laat kennen, je laat vinden.